In dit artikel wordt het 8e spelprincipe behandeld in de serie over de spelprincipes van Pep Guardiola.
Het spelprincipe
Bouw op door de as. Wat betekent het om op te bouwen door de as? Wat zou Pep specifiek bedoelen met de as? Waar houdt de as op en spreek je over de zijkant van het veld of de tegenwoordig hippe halfspaces? En wanneer hebben we het over opbouw? Op welk deel van het veld (in balbezit) spreken we nog over opbouw?
Op deze vragen heb ik geen concrete antwoorden kunnen vinden van Guardiola. Als uitgangspunt zouden we kunnen nemen:
- De as van het veld is grofweg de breedte van het zestienmetergebied (40 meter)
- De opbouw is balbezit op eigen helft
Cruijff
Cruijff is iets uitgebreider geweest in zijn uitleg over dit spelprincipe, hoewel bovenstaande vragen onbeantwoord blijven. Ook Cruijff wil namelijk opbouwen via de as. Zie deel 5 in de Cruijff-serie waarin ook diverse oefenvormen zijn opgenomen. Heel kort samengevat ziet Cruijff het als probleem als je opbouwt via de backs. Backs moeten vooral in de aanval ingeschakeld worden volgens Cruijff. En door backs over te slaan in de opbouw kun je buitenspelers met schuine ballen aanspelen vanaf het middenveld. Balbezit in de as geeft ook de meeste afspeelopties: beide zijkanten en de as zijn bereikbaar.
Een ander voordeel van opbouwen door de as, of het overslaan van de backs, is dat backs vaak een trigger zijn om druk te zetten voor tegenstanders. Als backs diep op de eigen helft in balbezit komen, zijn ze een makkelijk slachtoffer om druk op te zetten.
Recent voorbeeld is de oefeninterland in aanloop naar het EK ’21 Nederland – Schotland (02/06/21). Zie dit filmpje. Na 56 seconden zie je Owen Wijndal een bal terugspelen op Mathijs de Ligt. Wat je helaas niet ziet is wat daarvoor is gebeurd. Namelijk doelman Tim Krul die een doeltrap inspeelt op de teruglopende Wijndal. Een enorm makkelijk slachtoffer om druk op te zetten voor de spelers van Schotland: een speler aan de zijkant van het veld, diep op de eigen helft en met zijn gezicht naar de eigen keeper. Drukzetmoment op een presenteerblaadje. Het is de inleiding op de openingstreffer.
Oplossing
Hoe moet het dan wel? Guardiola biedt met een eerder spelprincipe al een handreiking: creëer numerieke superioriteit. Dus in de opbouw heb je altijd (minimaal) plus 1. Hoe je dat overtal creëert is afhankelijk van de formaties van beide teams. Soms geeft de gekozen formatie je sowieso al een overtal, een andere keer zal je het overtal zelf moeten creëren.
Zodra een verdediger de opbouw in balbezit is, moet de bal hogerop het veld gebracht worden: naar het middenveld en nog steeds in de as. Het mooiste hierbij is als een middenvelder bereikt kan worden die opengedraaid kan aannemen, zonder druk en zelf ook weer opties naar voren kan uitzoeken. Dit kan je heel goed trainen in een 11*11 of een vereenvoudiging daarvan zoals een 8*8. Let hierbij op loopacties van middenvelders en hoe de loopacties worden afgestemd door de middenvelders onderling.
Een positiespelvorm kan hiermee ook helpen. In dit positiespel staan spelers opgesteld die verdedigers representeren waarbij in een afgezet vak andere spelers (middenvelders) moeten proberen aanspeelbaar te zijn.
Een andere manier om vooruit te voetballen is via een derde-man-situatie. Dat is het laatste spelprincipe in de Pep-serie.
Tempo
Een veelgehoorde kreet binnen voetbal en ook als het gaat over de opbouw is dat het tempo (te) laag ligt. In mijn ogen echt een loze kreet en makkelijk te gebruiken containerbegrip. Liever heb ik dat een speler méér tijd neemt voor een juiste of betere oplossing in plaats van de bal zo snel mogelijk naar iemand anders spelen. Dat het tempo daarmee laag is of lijkt neem ik dan voor lief. Een mooi artikel hierover staat op De Correspondent en gaat over Daley Blind en uitstelgedrag.
Heb je vragen of opmerkingen, laat het me gerust weten.
Binnenkort deel 9 in de Pep-serie: benut de derde man.
