In dit artikel wordt het 2e spelprincipe behandeld in de serie over de spelprincipes van Pep Guardiola.
Het spelprincipe
Geef altijd druk op de bal. Om even bij het begin te beginnen: wat is druk zetten of druk geven op de bal? Druk zetten is eigenlijk niets anders dan het proberen de bal te veroveren van de tegenstander. Een speler van de verdedigende partij die een duel aangaat met een speler van de aanvallende partij met als doel het afpakken van de bal.
Wat me opvalt is het woordje ‘altijd’. Dat is nogal een opdracht ‘altijd druk geven’. Het klinkt vermoeiend en dat is het waarschijnlijk ook. Het woordje ‘altijd’ biedt veel ruimte voor interpretatie in dit spelprincipe. Een woord met veel dimensies. Altijd dus:
- tegen elke tegenstander?
- gedurende de hele wedstrijd, van minuut 1 tot het eindsignaal?
- ongeacht de tussenstand, bij een voorsprong, gelijke stand en achterstand?
- overal op het veld, dus zowel op de eigen helft als op de helft van de tegenstander?
Het lijkt me verstandig om hierin keuzes te maken. Altijd druk zetten vergt nogal wat van de conditie van spelers. Ga je nog steeds druk zetten als je met 5-0 voor staat? Zet je ook druk op de keeper van de tegenstander of zak je liever een beetje in om dan druk te zetten? En wat als druk zetten niet succesvol is en de tegenstander er keer op keer onderuit speelt? Blijf je dan druk zetten met alle risico’s die daarbij horen? En wat als je in ondertal bent gekomen? Hierin moet je iets kiezen wat bij je visie en de kwaliteiten van je team past.
Waarom
Waarom zou je (altijd) druk willen geven? Wat kan dat opleveren?
- Bemoeilijken/verstoren van de opbouw en creëren van kansen door de tegenstander waardoor ze niet tot kansen komen of tot minder kansen komen
- Inleiden van een omschakelmoment: je verovert de bal dus kan je zelf proberen een kans te creëren
Door goed druk te zetten, helemaal als je dit doet op de helft van de tegenstander, bemoeilijk je de opbouw van de tegenstander. Dit kan resulteren in een blinde trap naar voren als de tegenstander geen voetballende oplossing meer ziet. Dit geeft mogelijkheden om zelf weer op te bouwen vanaf de eigen helft. Verover je de bal op de helft van de tegenstander, dan ben je al dichter bij het doel en kan je mogelijk zelf direct een kans creëren.
Hoe
Op welke manieren kan je druk zetten trainen? In de serie over de spelprincipes van Cruijff heb ik hiervoor enkele oefenvormen beschreven.
Een andere manier om druk te zetten te trainen is vanuit een grote partijvorm. Bedenk van tevoren wat je wil met druk zetten: waar op het veld wil je druk zetten, wat betekent dit voor welke spelers, wat te doen als het niet lukt om de bal te veroveren?
Je kan voor je team allerlei zogeheten pressing triggers afspreken: de momenten waarop als team druk zet. Laten we dat concreet maken met enkele voorbeelden. We zetten druk als de tegenstander:
- de rechtsbenige linksback aanspeelt
- een controlerende middenvelder aanspeelt met rug naar ons doel
- een verdediger een bal verkeerd aanneemt
- de keeper aanspeelt op zijn verkeerde been
Dit rijtje is nog makkelijk aan te vullen. Kies iets dat past bij je team.
Laten we eens uitgaan van een startsituatie waarin de tegenstander wil opbouwen en jij direct druk wil zetten zodra een back wordt aangespeeld. (rood in 4:3:3 pnv en blauw in 4:2:3:1) Deze situatie is eenvoudig na te bootsen op het trainingsveld. Laat de keeper van de verdedigende partij 10-15 ballen uitnemen met de opdracht om kort op te bouwen. Kun je niet 11 vs 11 oefenen dan kan de oefening ook in kleinere aantallen.
Foto 1: de bal is bij de keeper van de tegenstander, blauw wacht af en staat in formatie
Foto 2: de cv wordt aangespeeld, blauw wacht af (en kantelt mee naar de kant waar de bal is)
Foto 3: de back wordt aangespeeld dus kantelt het hele blauwe team (dus elke speler heeft een opdracht) de bal wordt aangevallen door de flankspeler, contrakant is helemaal vrij. Nu is het belangrijk om druk op de bal te houden en te voorkomen dat de tegenstander de contrakant kan bereiken. Je kan ervoor kiezen om tegenstanders kort te dekken of passlijnen af te schermen (of een combinatie). Maak tevens een afspraak wat doen als druk zetten niet heeft geresulteerd tot balbezit. Wanneer stoppen we er mee en wat gaan we dan doen?
Wanneer
Als je wil duidelijk wil maken aan je spelers waar je druk wil zetten op veld, kan het helpen om dit grafisch weer te geven. Zie onderstaande afbeelding.
Beide helften zijn verdeeld in 9 vakken dus 18 vakken in totaal. De kleuren geven aan wat jij van je spelers verwacht:
- Grijs: we zetten helemaal geen druk en laten in deze zones de tegenstander opbouwen
- Groen: we schermen de as af, houden de tegenstander voor ons, laten ons niet uitspelen en happen niet
- Oranje: we geven druk op de bal, laten ons niet uitspelen en gaan het duel aan met als doel de tegenstander naar achteren laten spelen of breed maar niet vooruit
- Rood: we gaan het duel aan en proberen de bal af te pakken, worden we uitgespeeld dan proberen we direct de tegenstander te achterhalen
Dit kan elke trainer/coach voor zijn/haar team invullen en kan natuurlijk per wedstrijd verschillen. Ook kan je meer/minder kleuren gebruiken of de opdrachten aanpassen. Dit is slechts een opzet om richting te geven.
Tips uit de praktijk
Tot slot 2 tips met wat ik zelf heb geleerd vanuit de praktijk met betrekking tot druk zetten:
- Iedereen moet meedoen
- Tegen mindere tegenstanders moet je zo vroeg mogelijk druk zetten
Met iedereen moet meedoen bedoel ik dat je druk moet zetten als team: het hele team. Niet 2 spitsen die druk zetten op de verdediging van de tegenstanders, druk zetten vraagt iets van alle 11 spelers.
Daarnaast: slechtere tegenstanders moet je slecht laten spelen. Dat kan je doen door zo vroeg mogelijk druk te zetten waardoor fouten afgedwongen gaan worden. Door ruimte weg te geven en geen druk te zetten kan je slechtere tegenstanders de indruk geven dat ze kunnen voetballen en dat zelfvertrouwen hoef je tegenstanders niet cadeau te doen.
Heb je vragen of opmerkingen? Laat het me gerust weten?
Binnenkort deel 3 van de Guardiola-serie: verdedig de zone.
