In januari 2018 heeft VI PRO een uitstekend portret gepubliceerd van Valeri Lobanovski. Voor de niet-kenners: Lobanovski was o.a. coach van de Sovjet Unie tijdens het EK ’88 en meerdere malen coach van Dinamo Kiev (13x landskampioen). Ook tijdens de succesvolle periode van Dinamo Kiev in de Champions League met bijvoorbeeld Andrij Shevchenko was Lobanovski de coach.
Tijdens het lezen van het portret viel het me op dat je als trainer/coach veel kan leren van Lobanovski. Deze lessen heb ik op een rijtje gezet voor je.
De lessen van Lobanovski
1 Wees je tijd vooruit en ga met de tijd mee
‘Als je mentaal en strategisch verder bent dan je tegenstander win je altijd’. Een oproep dus om te innoveren. Iets waartoe ook Pep Guardiola oproept in zijn biografie. Continue bezig zijn met het volgen of initiëren van de laatste ontwikkelingen binnen je sport/vakgebied. Stilstand is kennelijk ook volgens Lobanovski achteruitgang.
2 Wees fit
Dat klinkt wellicht ouderwets en Oost-Europees maar als je wil presteren zal je fit moeten zijn. Dat geldt in mijn ogen zowel voor de spelers maar ook voor de coach. Voeding, training en rust maken fitte sporters.
3 Ken je tegenstander
Weten wat de sterke/zwakke punten zijn van je tegenstander biedt mogelijkheden om hierop in te spelen en voordeel te behalen. Zeer nuttig. Analyseer daarom je tegenstander (net als je eigen spel). Hoe bouwt je tegenstander op? Hoe komt je tegenstander tot kansen? Ga zo maar door. Aan de hand van je analyse kan je tot een plan komen. Het is naïef om alleen van eigen kracht uit te gaan.
4 Formuleer je principes als coach
Wat zijn de spelprincipes die jij belangrijk vind voor je team en waar je trainingen op gebaseerd zijn? Verdedigende spelprincipes? Aanvallende? Spelprincipes bij de omschakelmomenten? En heb je ook persoonlijke (spel)principes?
5 Laat de specifieke kwaliteiten van spelers niet ten koste gaan van je principes
Formuleer principes waarbij de specifieke individuele kwaliteiten van spelers nog steeds tot uiting gebracht kunnen worden. Met andere woorden er moet ruimte zijn voor spelers om specifieke, individuele kwaliteiten te etaleren.
6 Veel spelers kennen hun kwaliteiten niet
Best wel een opmerkelijke uitspraak. Alsof spelers niet weten waar ze goed in zijn. Wat ik me hier uit ervaring nog wel bij kan voorstellen: spelers uitproberen op posities waarvan men denkt er niet (goed) te kunnen spelen of niet eerder is gespeeld, daarin mag je als coach best eigenwijs zijn vind ik.
7 Streef naar spelers die op meerdere posities inzetbaar zijn
Erg nuttig voor een coach als spelers op meerdere posities inzetbaar zijn. Dat maakt het bijvoorbeeld mogelijk om van formatie te wisselen zonder dat je een speler hoeft te wisselen. En allround spelers beheersen logischerwijs meerdere facetten van het voetballen. Voor spelers zelf is er een nadeel dat je minder op 1 vaste positie kan richten maar als je op meerdere posities kan spelen maak je wel meer kans op speelminuten.
8 Voetbal zal nooit exacte wetenschap worden
En dat is maar goed ook. Op het tactiekbord win je elke wedstrijd maar gelukkig is de praktijk altijd weer anders. Tegenwoordig wordt er steeds meer data verzameld, zowel op trainingen als tijdens wedstrijden: afgelegde meters, hartslag en ook data zoals expected goals. Het zou niet meer dan een hulpmiddel moeten zijn. Data kan geen doel op zich zijn. Ook is het (gelukkig) niet zo dat als een team in formatie X speelt en jij Y er tegenover je zet, de uitkomst altijd hetzelfde zal zijn. Zo eenvoudig laat voetbal zich gelukkig niet voorspellen.
9 Herhaal spelsituaties tijdens training ter voorbereiding op de wedstrijd
Dit kan vanzelfsprekend met eenvoudige oefenvormen, waar je op deze site vele van kan vinden.
10 Geef spelers de vrijheid om te improviseren
Juist hierom zijn spelprincipes belangrijk. Met spelprincipes geef je niet meer dan richtlijnen/handvatten. Spelers hebben vrijheid nodig, je kan spelers niet helemaal volstoppen met informatie of in een keurslijf stoppen. Vrijheid geeft creativiteit.
11 Kies spelers die kunnen uitvoeren wat je vraagt
En als een speler dat dus niet kan, zoek je een ander. Ik ga ervan uit dat Lobanovski wel in spelers heeft geïnvesteerd in spelers om ze te laten proberen uit te voeren wat hij vraagt.
12 Minimaliseer je fouten
Dat klinkt erg logisch en ook Cruijff zei: “Voetbal is een spel van fouten, wie de minste fouten maakt wint.” Streef naar het maken van zo min mogelijk fouten.
Welke lessen van Lobanovski kan jij toepassen?
