Misschien heb je weleens gedacht: waarom komen er relatief veel succesvolle voetbalcoaches uit Portugal? Zoals José Mourinho of André Villas-Boas. Als je daarover hebt nagedacht zou je zomaar tot de ontdekking kunnen zijn gekomen dat deze coaches werken met tactische periodisering. Tactische periodisering kent zijn oorsprong namelijk in Portugal, geestelijk vader is professor Vitor Frade.
Er zijn diverse uitgebreide artikelen te vinden online over tactische periodisering. Bijvoorbeeld via De Voetbaltrainer, VI of hier en hier. Ook voor amateurtrainers kan tactische periodisering interessant zijn. Â Â Â
Wat is tactische periodisering?
Tactische periodisering is een methodologie binnen voetbal waarin tactiek leidend is. Er worden 4 fasen van voetballen onderscheiden: verdedigen, aanvallen en 2 omschakelmomenten (naar balbezit en bij balverlies). Voor elke fase moet de coach een speelstijl ontwikkelen. Soms worden aan de 4 fasen nog een fase toegevoegd namelijk spelhervattingen.
De speelstijl kan je ontwikkelen op basis van wat jij zelf mooi vindt, een inspirerend team, kwaliteiten van je spelers, wensen van je spelers, cultuur van je club etc. Het ontwikkelen van een speelstijl is de 1e stap binnen tactische periodisering.
Een volgend uitgangspunt is dat voetbal uit 4 componenten bestaat: tactiek, techniek, fysiek en mentaal. Omdat je in voetbal altijd te maken hebt met tegenstanders is het niet noodzakelijk de componenten apart te trainen. Elke training of in elke oefening komen alle aspecten aan bod. Er zijn dus geen geïsoleerde pass/trapoefeningen of techniektrainingen, hooguit als verlengde van de warming-up. Daar leid ik uit af vooral bijvoorbeeld partijvormen of positiespelen (weerstand en keuzes maken).
Elke training of oefening kent een specifiek doel vanuit de speelstijl. De speelstijl is uitgewerkt in spelprincipes (gelden voor het hele team), sub-principes (samenwerking tussen linies) en sub-sub-principes (samenwerking binnen een linie). Spelprincipes zijn eenvoudig te vertalen naar partijvormen of positiespelen. Â
Wat kun jij ermee?
Kun je hier als voetbaltrainer/coach binnen in het amateurvoetbal ook iets mee? Het antwoord is simpel: ja, dat kan.
- Bepaal je eigen spelidee: hoe moet je team verdedigen, aanvallen en omschakelen? Wat wil je graag zien?
- Werk je spelidee uit in verdedigende en aanvallende spelprincipes en spelprincipes voor de omschakeling (bij balverlies en naar balbezit). Verzin zoveel (of weinig) spelprincipes als je wil, ik denk dat als je rond de 10 uitkomt in totaal je een goed te behandelen aantal hebt. Je spelers elke week overladen met nieuwe principes en informatie is niet effectief Â
- Vertaal je spelprincipes naar oefenvormen waarbij de componenten tactiek, techniek, fysiek en mentaal aan bod komen, dus zo weinig mogelijk geïsoleerde vormen  Â
Tactische periodisering werkt met wekelijkse cycli. Dus niet met een cyclus van zes weken zoals het periodiseringsmodel van Raymond Verheijen. Vanuit wekelijkse cycli is het voor een amateurtrainer goed mogelijk per week (uitgaande van 2 of 3 trainingen) 1 of 2 spelprincipes te trainen. Of subprincipes als je met linies wil/kan trainen. Â Â
Doe er je voordeel mee!
