Ervaring. Na het gelijkspel van Ajax tegen Standard Luik, hoorde en las ik de term ervaring veelvuldig voorbij komen. De strekking van het verhaal: hoe konden de Amsterdammers een 2-0 voorsprong weggeven, nu er met Daley Blind en Dusan Tadic ervaring was ingekocht? Wat ik me afvraag: is dit een terechte vraag? Een blog over ervaring.
Het lijkt alsof mensen hadden verwacht dat met het toevoegen van Blind en Tadic aan de selectie, er nooit meer een 2-0 voorsprong weggegeven kon worden. De ingekochte ervaring zou Ajax behoeden voor dergelijke scenario’s. Zo analyseerde Ruud Gullit ook in de studio van Ziggo Sport.
Als deze wedstrijd zonder Blind en Tadic was gespeeld, was het gelijkspel gemakkelijk te verklaren geweest door en voor het grote publiek: jeugdigheid of een gebrek aan ervaring. En dat is gedurende eerdere Europese campagnes van Ajax ook veel gehoord de voorgaande jaren. De selectie was te jong en ervaring was nodig, dan zou het allemaal wel goedkomen.
Andersom heb ik het ook vaak gehoord; goede acties van oudere spelers worden vaak afgeschoven op ervaring. Dan hoor je zinnen als: “Met al zijn ervaring lost hij dat goed op.” Daarmee wordt verondersteld dat de speler een situatie goed heeft opgelost d.m.v. ervaring. En misschien ook dat een minder ervaren speler de mist in gegaan zou zijn. Wanneer een speler ervaren genoemd mag worden is me onduidelijk. Heeft dat te maken met leeftijd? Aantal gespeelde wedstrijden of interlands? Of gehaalde prijzen? Ik weet niet wat de criteria zijn.
Maar nu Ajax. De ervaring is er bij de Amsterdammers en toch gaat het mis. Is Ajax daarin uniek? Nee, zeker niet. AC Milan bijvoorbeeld gaf in de finale van de Champions League in 2005 zelfs een 3-0 voorsprong weg. Gemiddelde leeftijd? Bijna 30 jaar plus honderden interlands en tientallen prijzen. En zo zijn er ongetwijfeld nog ettelijke voorbeelden. Conclusie: ervaring is geen oplossing voor eerder gemaakte fouten en biedt geen enkele garantie. Vanwaar dan toch de verbazing bij zoveel mensen?
De gemaakte denkfout is volgens mij heel eenvoudig te duiden: je kan voetbal niet benaderen als exacte wetenschap. Dat doe je wel als je je afvraagt hoe Ajax een 2-0 voorsprong kan weggeven nu er ervaring is ingekocht. Je kan niet zeggen: “We voegen X toe (bijvoorbeeld ervaring) waardoor probleem Y (bijvoorbeeld weggeven 2-0 voorsprong) nooit meer voor zal komen.” Voetbal is geen exacte wetenschap. Anders zouden alle clubs toch ervaring inkopen en was voetbal dan niet heel voorspelbaar geworden? Wanneer betaalt ervaring zich echt uit? Wie kan echt zeggen dat ervaring op specifieke momenten de doorslag heeft gegeven? Dat lijkt mij lastig meetbaar.
Ik geloof best dat ervaring nuttig kan zijn binnen een groep. Maar daarmee alleen ben je er nog niet. Je zal ook vaardigheden moeten bezitten om ervaring te delen en overdragen, op een manier dat iemand anders er ook iets mee kan. Ik zeg overigens niet dat Blind en Tadic niet over deze vaardigheden beschikken, daarvoor ken ik de heren onvoldoende. Maar ervaring toevoegen en vervolgens verwachten gebeurtenissen uit het verleden niet meer voorkomen, noem ik naïef. Ervaring wordt daardoor overschat, of creëert een irreëel verwachtingspatroon .
Wat in mijn ogen veel belangrijker dan ervaring is leiderschap. Gewoon iemand die bijvoorbeeld zegt, om het even te relateren aan de wedstrijd Standard Luik – Ajax: “Lieve Matthijs, het is de 92e minuut en we staan met 2-1 voor. Misschien is het niet een goed idee om deze vrije bal vanaf 30 meter op het doel te schieten. Laten we in plaats daarvan gewoon de bal 100x rondspelen en lekker met 2-1 gaan douchen.”
Daar is geen enkele ervaring voor nodig maar leiderschap, gezonde hiërarchie binnen een groep en gezond boerenverstand. En het mooie is: binnen elke groep zijn leiders en een hiërarchie ontstaat altijd. Mocht dat moeizaam gaan dan kan het lonen om dit bespreekbaar te maken binnen de groep. Of je gaat de transfermarkt op natuurlijk 😉
In plaats van analyseren op abstracte begrippen, zoals ervaring, kan je in mijn ogen veel beter kijken wat er zich op het veld afspeelt. Giet wat je wil verbeteren in een oefenvorm en ga trainen, daar kan je veel meer mee bereiken, zo simpel is het gewoon. Op ervaring kan je niet trainen en als je ergens niet op kan trainen: niet druk over maken. De wedstrijd van Ajax biedt genoeg aanknopingspunten om te vertalen naar oefenvormen en het trainingsveld.
Mocht iemand zich verder verdiept hebben in ervaring in (team)sport, dan kom ik graag in contact.
Voordat je iets kunt zeggen, is het wel handig het begrip ‘ervaring’ te kunnen omschrijven … zolang dat een zelfstandig naamwoord is, zal iedereen een eigen interpretatie daarvan hebben … een eigen beeld over wat ervaring is … Als we erover willen praten, lijkt het me zinvol ervaring eens te duiden met werkwoorden die eenduidig zijn voor iedereen … Ik wil een voorzet geven zonder daarbij te willen insinueren dat dit een precieze weergave van ervaring is: het langdurig en veelvuldig kunnen oplossen van veel verschillende voetbalsituaties in relatie tot de bedoeling van het spel … het graag willen winnen van de wedstrijd …