Spelprincipes van Cruijff deel 1: compact verdedigen

In dit artikel wordt het 1^e spelprincipe behandeld in de serie ‘Oefenvormen gebaseerd op de spelprincipes van Johan Cruijff’.

Het spelprincipe
Verdedig compact. Wat is compact verdedigen? Cruijff zegt: “Alles heeft te maken met meters, meer niet. Als ik de hele tuin moet verdedigen ben ik de slechtste, als ik dit stukje moet verdedigen ben ik de beste.” En ook: “Als de tegenstander de bal heeft, maak je het veld zo klein mogelijk.”

Het veld zo klein mogelijk maken waarbij onderlinge afstanden dus kort zijn, dat is compact verdedigen in mijn ogen. De gekozen formatie is hierbij niet van belang, in elke formatie kunnen onderlinge afstanden immers kort zijn. Waarom zou je compact willen verdedigen? Het antwoord is eenvoudig en geeft Cruijff zelf al als hij zegt dat hij de beste is als hij een klein stukje veld moet verdedigen. Als je maar een klein stukje veld moet verdedigen ben je veel minder kwetsbaar als individu en als team. Teamgenoten kunnen elkaar helpen door bijvoorbeeld rugdekking te geven. Moet je dan met 11 man op een kluitje gaan staan, op 2 vierkante meter? Nee, dat is niet helemaal de bedoeling. De te verdedigen ruimte is groter en we houden de linies intact.

Volgende vraag is dan: hoe klein is zo klein mogelijk? Mooi voorbeeld hiervan is Italië tijdens het EK2016 in de wedstrijd tegen België. Terwijl België de bal rond speelt, verdedigen de Italianen een gebied van (schatting) 40*25 vierkante meter. Mooi om te zien in het filmpje hoe dit gegroepeerd gedaan wordt met snel kantelen van kant naar kant.  

Hoe kunnen we dit nu eenvoudig trainen? Hoe dwingen we in een oefenvorm af dat er compact wordt verdedigd?

De oefenvorm
Wat ik een eenvoudige manier vind om compact verdedigen te trainen is met een partijvorm en een ondertal/overtal-situatie. Het ondertal zal compact moeten gaan verdedigen aangezien druk zetten veel risico’s met zich meebrengt. Bijvoorbeeld in een oefenvorm 2*3. Als het drietal de bal heeft, en 1 persoon van het tweetal zet druk, ontstaat er een 1*3 situatie als de ander van het tweetal geen druk zet. Het druk zetten zal heus een keer balbezit opleveren maar normaliter vaker onsuccesvol zijn en kost ook veel energie.

Het tweetal doet er beter aan het veld zo klein mogelijk te maken, bij elkaar te blijven en niet te snel uit te stappen. Belangrijk bij compact verdedigen is dat iedereen van het verdedigende team hetzelfde doet, dus samen verdedigen en elkaar helpen. Door een partijvorm als deze creëer je bewustwording over het compact verdedigen bij spelers: wát is het, hoé voer ik het uit?

Partijvormen 2*3, 4*5 of 4*6 enzovoort zijn dus prima geschikt om compact verdedigen te trainen. Met name als de situatie waarin het ondertal moet verdedigen vaak voorkomt. Dat kan afgedwongen worden door bijvoorbeeld elke spelhervatting aan het overtal te geven. Het overtal zal dan immers vaker balbezit hebben waardoor het ondertal automatisch moet verdedigen. Je kan ervoor kiezen het ondertal een doel te laten verdedigen of een lijn waar het overtal overheen moet zien te dribbelen.

Linies
Naarmate er meer spelers beschikbaar zijn op de training kan met grotere aantallen en linies gewerkt worden. Compact verdedigen met linies is met een tweetal immers lastig. Daarvoor heb je meer spelers nodig.

Bijvoorbeeld een partijvorm 7*9. Het zevental speelt in onderstaande tekening met 3 linies. Op de zijlijn staan veel pionnen, allemaal even ver uit elkaar. Om compactheid af te dwingen kun je een regel stellen dat er tussen de achterste verdediger en enige spits slechts 1 pion mag zitten. Als de verdediging verder inzakt, zullen de andere linies ook verder moeten inzakken. Zo blijft de onderlinge afstand tussen verdediging en aanval hetzelfde en dus compact. Dit moet dus vanuit het veld gecoacht worden. Eventueel zouden daar nog verticale lijnen op het veld toegevoegd kunnen worden, zodat er vierkanten op het veld zichtbaar worden. Regel kan dan zijn dat het verdedigende team in een maximaal aantal vakken mag zijn.

Volgende stap is in een grote partijvorm d.m.v. coaching het compact verdedigen bewaken. Ideale situatie is dan natuurlijk 11*11 op een groot veld.

Tijdens de wedstrijd
Hoe verdedig je compact tijdens de wedstrijd? Je hebt immers geen pionnen om langs de zijlijn te zetten en afstanden te bewaken. Wat ik zelf handig vind is, als ik compact wil verdedigen, om gebruik te maken van de lijnen op het veld. De verdediging laat ik dan op de kop cirkel van de eigen helft staan, de aanval op de kop cirkel van de helft van de tegenstander en het middenveld er tussenin. De aanval en verdediging staan dan ongeveer 20 meter van elkaar in de lengte van het veld. Dit is dan de startsituatie als de keeper van de tegenstander de bal heeft. Uiteraard helpt het ook als dit door leiderstypen in het veld bewaakt kan worden.   

Heb je vragen/opmerkingen? Laat het me gerust weten!

Binnenkort deel 2 in deze serie: zet direct druk.